STADSPARK
ANTWERPEN
Park in volle glorie
De gedenktekens die kort na de aanleg in en rond het park verschijnen laten zich, al dan niet dankzij een aangepaste beplanting, vrij goed inpassen binnen het stedelijk groen kader. De standbeelden worden gekenmerkt door een thematische mix van lokale politiek, kunst en koloniale geschiedenis: Henri Leys (Joseph-Jacques Ducaju, 1873), Jacob Jordaens (J. Pecher, 1880), Quinten Matsijs (J. De Braeckeleer, 1881), Evarist Allewaert (F. Joris, 1890), Jan Van Beers (A.E. Crickx, 1892), Theodoor Verstraete (G. Charlier, 1909) en de Kongo Naasting (E. Van Averbeke, 1911).
De voornaamste wandelwegen in het park krijgen een grindbedekking en er worden bijkomende paden voorzien voor ruiters. De parkweg tussen de Lange Kievitstraat en de Louiza-Marialei krijgt een mozaïekverharding.
Quinten Matsijslei met standbeeld op de hoek van de Rubenslei, postkaart circa 1900 © GA
Standbeeld Quinten Matsijs © Felixarchief
De Congo Naasting, ingang Rubenslei © Felixarchief
Standbeeld Jacob Jordaens, ter hoogte van de Van Breestraat, postkaart circa 1900 © GA
Het park wordt goed onderhouden, met oog voor detail en al gauw blijkt het hoveniershuisje te klein. In 1894 wordt het uitgebreid tot een heuse woning met bergplaats die in 1933 wordt omgevormd tot eet- en drinksalon De Melkerij. Hangbrug, banken, afsluitingen en kandelabers worden op geregelde tijdstippen geschilderd. Ook de vijver wordt regelmatig ontdaan van slib, wat niet zonder gevaar is omdat het opgedolven slijk oude munitie kan bevatten. Er wordt geroeid, met modelbootjes gespeeld, en ter hoogte van het eiland wordt er een aanlegsteiger met bergplaats voorzien. Soms worden er heuse visprijskampen georganiseerd en doorheen het jaar sieren watervogels en lelies het grootse vijveroppervlak.
Plan drinksalon De Melkerij, 1933 © Felixarchief (voor foto, zie 150 jaar parkbeheer)
Het ruimen van het slib van de vijverbodem, foto late jaren 1920 © Felixarchief
Tweede aanlegsteiger ter hoogte van standbeeld Jan Van Beers, postkaart © Studio Praesepe
Parkvijver, foto © Felixarchief
Parkvijver met waterlelies ter hoogte van het eiland, foto © Felixarchief
Tijdens de wintermaanden, wanneer de vorst de watervlakte in een ijspiste heeft veranderd, vinden zowel de leek als de demonstratieschaatser hun weg naar de parkvijver. De hangbrug dient dan als bordes van waarop men de schaatsers kan aanschouwen terwijl vanop de kiosk het orkest weerklinkt doorheen het park.
Winterpret parkvijver, foto © Felixarchief
Demonstratieschaatsers Stadspark, foto © Felixarchief
Kiosk, wereldtentoonstelling 1930, foto © Felixarchief
Naar aanleiding van de Wereldtentoonstelling van 1930 wordt het park feestelijk verlicht en sinds 1923 kunnen bezoekers zich ook verdiepen in een botanische wandeling van dr. Georges Poma. Deze hoogdagen van het park duren voort tot het interbellum. De vele postkaartjes uit deze periode zijn een stille getuige van de toeristische trekpleister die het Stadspark ooit was. Hieronder enkele sprekende citaten die goed weergeven hoe er toen naar het nieuw aangelegde park werd gekeken.
DEAN W., Belgian Nurseries and Gardens, in Gardener’s Chronicle, 1872, p.1167:
“(...) Visitors to Belgium should not fail to see the new park at Antwerp, with its fine ornamental water, rockeries, suspension bridge, and natural planting on the lake. Large trees from 20 to 30 feet high were moved here about three our four years since, and are doing well, and the planting of the whole place is perfection, while the graceful curves of the roads are a treat to see. (...)”
Hangbrug Stadspark, postkaart circa 1900 © GA
Parkvijver langs Quinten Matsijslei, postkaart circa 1900 © GA
BEETEME G., Anvers, métropole du commerce et des arts, Antwerpen, 1886, p. 472-473:
"(...) Vandaag zijn de aanplantingen in volle bloei en heeft deze heerlijke wandeling zich in al zijn pracht gehuld. De drie zijden van het park worden afgeboord met brede zonovergoten lanen die de aanplantingen van prachtige bomen omlijsten: iepen, gewone robinia’s, paardenkastanjes, berken, bruine beuken, enz. In het midden spreiden de grasvelden zich uit als een groen tapijt; deze is bezaaid met bosjes waarin struiken van de meest verscheidene soorten hun bladeren met duizend verschillende nuances bij elkaar passen, geëmailleerd met bloemenperken die met een verfijnde kunst verspreid liggen. De meanderende grachten van het oude fort vormen een charmant meer waar groepen eenden op het water stoeien. Er heerst een aangename frisheid op de paden die er omheen lopen. De kunst heeft de oevers aantrekkelijk gemaakt en heeft er schilderachtige aspecten aan gegeven. Slim aangelegde doorsteken hebben vanuit alle zijden verrassende zichten in petto; of u zich langs de kant van de stad of van de Sint-Jozefkerk bevindt, u ontdekt zichten die verrukkelijk zijn. Het is niet groot, het Stadspark van Antwerpen, maar het zal moeilijk zijn om elders in volle stad iets eleganter en meer betoverend te vinden. (...)"
Collectie postkaarten Stadspark © GA