Stadspark | Antwerpen

Het Antwerpse Stadspark vormt een zeldzaam hoogtepunt in de geschiedenis van de 19de-eeuwse Belgische landschapsarchitectuur. Dit unieke voorbeeld van een tot park omgevormde militaire vesting is een ontwerp van de Duits-Belgische landschapsarchitect Edouard Keilig. Met zijn glooiende heuvels, rotspartijen en slingerende paden rondom een sierlijke waterpartij, geldt het als toonbeeld van de 19de-eeuwse laatlandschappelijke stijl.

Omdat de stadsvijver de laatste jaren geregeld droog stond, was er heel wat te doen over de mistroostige staat waarin het park zich bevond. Het was ook de aanleiding voor het nodige ongenoegen bij veel parkbezoekers en buurtbewoners.

In 2010 werd het Stadspark als monument beschermd en volgend op deze bescherming werd in 2018 een Erfgoedbeheerplan opgesteld.

De hangbrug werd gerestaureerd en vandaag wordt er een herwaarderingsplan opgemaakt. In het Antwerpse bestuursakkoord van 2019 is er zelfs sprake van een herstel van de historische link tussen de Schijn en de stadsvijver, waardoor voor het eerst in bijna honderd jaar de restauratie van het oorspronkelijke waterpeil mogelijk wordt.

Voor een goed begrip van de inrichting van het Stadspark is het van belang de historiek van het park te kennen. Daarom worden op de hierna volgende pagina's naast een beknopte ontstaansgeschiedenis, ook de studies besproken die recent over het park zijn verschenen. Daarbij hebben we vooral veel aandacht voor de hydrologie van de stadsvijver.

Zo wordt onder meer duidelijk hoe de vijver van oudsher een belangrijke schakel vormt in het Antwerpse watersysteem en hoe een herstel van zijn hydrologische functie een grote bijdrage kan leveren aan de uitbouw van een circulair waternet onder de ganse Antwerpse binnenstad.

Het idee van een spooraquaduct lag mee aan de basis van de latere studies om water vanuit Antwerpen-Noord naar de stadsvijver te leiden. Ons eigen onderzoek naar de haalbaarheid van dit voorstel maakt deel uit van het kunstproject Bocca.

Verder bekijken we of een virtuele reconstructie van het 19de-eeuwse Stadspark als referentie kan dienen bij het toekomstige parkbeheer. Dit virtuele park, dat voorlopig de naam Keiligpark kreeg, zou bezoekers in de gelegenheid stellen om het huidige park te vergelijken met het oorspronkelijke parkconcept.